Πώς μπορούμε να προετοιμάσουμε τα παιδιά μας για έναν κόσμο πολύπλοκο και με απαιτήσεις; Πώς μπορούμε να τα εξοπλίσουμε ώστε να είναι ικανά να αντιμετωπίσουν τις πάσης φύσεως κοινωνικές προκλήσεις;
Η εκμάθηση δεξιοτήτων ζωής είναι βασικό στοιχείο ανάπτυξης για έναν άνθρωπο και αποτελεί σημαντικό έργο αλλά και υποχρέωση της οικογένειας προς τα παιδιά, καθώς προδιαγράφει το πώς θα ζήσουν τη ζωή τους. Πρόκειται για την καλλιέργεια της κοινωνικής και συναισθηματικής νοημοσύνης των παιδιών. Δεξιότητες και ικανότητες που θα οδηγήσουν τα παιδιά στη δυνατότητα της αντίληψης και έκφρασης συναισθημάτων, της ενσυναίσθησης, της επικοινωνίας, του αυτοελέγχου, της αυτοαποδοχής, της αυτοεπίγνωσης, της κριτικής ικανότητας και σκέψης, της επίλυσης προβλημάτων καθώς και επίλυσης διαφορών και συγκρούσεων, τη διεκδικητική στάση, την προσωπική υπευθυνότητα. Οι δεξιότητες αυτές έχουν ως απώτερο στόχο μια ευτυχισμένη και δημιουργική ζωή.
Η αγάπη είναι η βασική τροφή του παιδιού. Να θυμάστε πάντα πως η βάση σε όλα είναι η εκδήλωση αγάπης όχι μόνο με λόγια αλλά και με πράξεις, όπως αγκαλιές, φιλιά, καθώς αυτά ισχυροποιούν το περιβάλλον σταθερότητας, την αίσθηση της ασφάλειας και της συναισθηματικής θέρμης.
Η έκφραση συναισθημάτων από τους γονείς επηρεάζει τις κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες των παιδιών, που σημαίνει έκφραση και ρύθμιση των δικών τους συναισθημάτων. Βέβαια, τα παιδιά συνήθως υιοθετούν – μέσω της μίμησης που τα χαρακτηρίζει ειδικά στα πρώτα χρόνια της ζωής τους αλλά και αργότερα στα επόμενα στάδια της ψυχοσωματικής τους ανάπτυξης – τις συμπεριφορές των γονιών τους, αφού αυτοί είναι τα πρότυπά τους. Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν υπάρχει από την πλευρά των γονιών και η ενθάρρυνση, η ενίσχυση, η επιβράβευση. Φροντίστε να είστε πάντα έτοιμοι να «εκμεταλλευτείτε» ευκαιρίες για διαπαιδαγώγηση. Το παιδί μαθαίνει κάθε στιγμή, συνέχεια, το καλό και το κακό.
Μοιραστείτε εμπειρίες με το παιδί. Να είστε πολύ προσεκτικοί στις κρίσεις και στους χαρακτηρισμούς σας. Επικρίσεις, χλευαστικά σχόλια, ειρωνείες, χλευασμοί, ταπεινωτικά σχόλια τραυματίζουν τα παιδιά αφήνοντας αποτύπωμα για την ύστερη ζωή τους και βάζουν φραγμούς στην επικοινωνία, κάτι που συνήθως λειτουργεί αθροιστικά και στα επόμενα χρόνια, δυσχεραίνοντας τη σχέση σας με το παιδί και αργότερα με τον έφηβο, ίσως και τον ενήλικα.
Τα «παιχνίδια εξουσίας» με τα παιδιά θέλουν ιδιαίτερη προσοχή, καθώς δεν πρέπει να διασαλευτεί η σχέση εμπιστοσύνης. Το παιδί πρέπει να αναπτύξει προσωπικότητα όχι καταπιεσμένη και φοβισμένη. Σεβόμαστε τα συναισθήματά τους, τους το δείχνουμε και τα ενθαρρύνουμε να τα εκφράζουν, όμως δεν δεχόμαστε κάποιες συμπεριφορές. Το παιδί πρέπει να μάθει το «αξιακό σύστημα» της οικογένειας.
Η συγκέντρωση της οικογένειας σε συγκεκριμένο χρόνο βελτιώνει την επικοινωνία, το μοίρασμα των ευθυνών, ενισχύει τις σχέσεις, οριοθετεί την ημέρα, άρα εκπαιδεύει στον προγραμματισμό, δημιουργώντας έναν αποτελεσματικό τρόπο καθιέρωσης δημοκρατικών σχέσεων μέσα στην οικογένεια.
Παροτρύνετε το παιδί σας να σχολιάσει μια ταινία. Του δίνετε τη δυνατότητα ανάπτυξης της παρατηρητικότητάς του και της κριτικής σκέψης αλλά και έκφρασης. Συζητήστε απόψεις πάνω σε θέματα, ταινίες, μουσική. Του μαθαίνετε να παρατηρεί, να σκέφτεται και να δέχεται την ύπαρξη διαφορετικών απόψεων, να εκφράζεται, να συζητά.
Βρείτε επιτραπέζια παιχνίδια που βοηθούν στην εξάσκηση της στρατηγικής σκέψης και επίλυσης προβλημάτων.
Υπάρχουν φορές που τα παιδιά νοιώθουν αδικημένα, ως θύματα άδικης μεταχείρισης ή και απόρριψης, κάτι που τους προκαλεί θυμό και θλίψη. Τότε καταφεύγουν στους γονείς. Τι θέλουν; Συμπαράσταση, συμπόνια, την αφοσίωση των γονιών τους. Όμως κάποιες φορές οι γονείς, προς έκπληξή τους, «συντάσσονται με τον εχθρό». Εκεί θέλει ιδιαίτερη προσοχή στο τι θα πείτε, ακόμα και αν συμφωνείτε με την «άλλη πλευρά».
Όταν το παιδί νοιώθει φόβο για κάτι – ένα συναίσθημα που συχνά βιώνουν τα παιδιά – οι γονείς καλό είναι να προσπαθούν να καταλάβουν πότε και γιατί φοβάται το παιδί τους και να το προστατεύουν από τις καταστάσεις που προκαλούν στο παιδί φόβο (εδώ θέλει συνεχή προσπάθεια από τους γονείς, παρατηρητικότητα, συνέπεια και υπομονή και αν διαπιστώσουν ότι η κατάσταση συνεχίζεται, να ζητήσουν τη γνώμη ειδικού).
Οι γονείς πρέπει να εκφράζουν συνεχώς τις «κατευθυντήριες γραμμές» καθώς ο στόχος τους πρέπει να είναι η ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης των παιδιών τους.
Κάθε παιδί θέλει να νοιώθει αυτόνομο και να παίρνει πρωτοβουλίες. Οι γονείς από τη μεριά τους πρέπει να κρατούν το μέτρο και να δείχνουν συνέπεια στις αρχές και τις απόψεις τους. Το παιδί αντιλαμβάνεται τα «διπλά μηνύματα», κάτι που το οδηγεί στη σύγχυση ή στην ανυπακοή ή σας δοκιμάζει συνέχεια ψάχνοντας τα όρια τα δικά σας και τα δικά του. Πρέπει να το ενθαρρύνετε στην αυτονομία και στην ανάληψη πρωτοβουλίας, μαθαίνοντάς του όμως ταυτόχρονα πως υπάρχουν όρια. Να θέτετε όρια και να απορρίπτετε ανεπιθύμητες συμπεριφορές, πάντα με σταθερότητα. Τα όρια λειτουργούν προστατευτικά για το παιδί, «χτίζουν» την περιοχή ασφάλειας και παρέχουν καθοδήγηση.
Η συναισθηματική αγωγή μπορεί να μην αποτρέψει ενδεχομένως τη δημιουργία αρνητικών συναισθημάτων που μπορεί να προκύψουν, όμως είναι αυτή που προσδιορίζει και δημιουργεί την κοινωνική και συναισθηματική νοημοσύνη του παιδιού, καθώς και την ψυχική ανθεκτικότητα του νέου ανθρώπου που αναπτύσσεται και που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ποικίλες καταστάσεις στη ζωή του.
Υ.Γ.: Ένας ειδικός μπορεί να σας δώσει εξατομικευμένες συμβουλές σε σχέση με το θέμα που εσείς αντιμετωπίζετε και σας απασχολεί ή που νοιώθετε πως δεν μπορείτε να διαχειριστείτε. Να θυμάστε πως πέρα από τις «γενικές κατευθυντήριες γραμμές», η κάθε περίπτωση είναι πάντα μοναδική.
|
Σαμόλη Ειρήνη |
 |